Eğitim kavramı, insanlık tarihi boyunca üzerinde en çok düşünülen gelişime açık kavram olmuştur. İnsanoğlunun yıllar geçtikçe artan ihtiyaçlarına göre şekillenen eğitim beraberinde birçok farklı türün de ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kapsayıcı eğitim, öncelikle iki ana grupta değerlendirilmektedir. Bunlar formal ve informal eğitim şeklinde adlandırılmaktadır.
Formal Eğitim Nedir?
Eğitimin bir plan çerçevesinde verildiği, sistematik yapının eğitimin her aşamasında hissedildiği eğitim türüne verilen addır. Formal eğitimde eğitimin kime, ne zaman, nerede ve nasıl verileceği en ince detayına kadar planlanmıştır. Önceden yapılan bu planlama ile eğitim alan bireylerin değerlendirilmesi diğer eğitim türüne göre daha kolay yapılmaktadır.
Formal Eğitimi Kimler Verir?
Ülkemizde formal eğitime en iyi örnek dershanelerdir. Belli bir amaca yönelik olarak eğitim sunan dershanelerin eğitim programı, eğitim ve öğretim yılının başında belirlenir. Öğrencilere uygulanacak değerlendirme sınavlarının takvimi, derslere katılacak öğretmenler, eğitim materyalleri kısacası eğitim için gerekli her şey önceden planlanmıştır.
Formal Eğitim Kim Tarafından Planlanır?
Formal eğitimin sunulduğu mecralar olan okul, kurs, dershane ve benzeri kurumlarda planlama, sunum, değerlendirme, izleme ve kontrol şeklindeki eğitim basamakları, öğretmen ve kurum yöneticileri tarafından planlanmaktadır.
Formal Eğitim Türleri Nelerdir?
Formal eğitim yapı olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Bunlar örgün eğitim ve yaygın eğitimdir.
Örgün eğitim, okul öncesi eğitim ile birlikte başlayarak üniversite eğitiminin sonuna kadar yapılan eğitim süresini kapsamaktadır. Örneğin; ilköğretim, orta öğretim, yükseköğretimdir. Yaygın eğitim; örgün eğitim veren diğer kuruluşların dışında eğitim hizmeti alanlar için uygulanan kısa ve uzun dönemli eğitimdir. Örneğin; halk eğitim merkezilerinde verilen meslek edinme kursları, hizmet içi eğitim seminerleridir.
İnformal Eğitim Nedir?
Doğal eğitim olarak da adlandırılan bu eğitim türünde yaşamda kendiliğinden oluşan bir süreç söz konusudur. Belli bir plan ve program uygulanmadan yaşam içinde kendiliğinden gerçekleşen eğitimdir. Amaçlı ve planlı değildir. Kapsayıcı eğitimin parçasıdır. Gelişigüzeldir. Bu eğitime bu yüzden doğal eğitim adı verilmektedir.
İnformal Eğitimde Öğrenme Nasıl Olur?
İnformal eğitimde öğrenme belli bir plan dahilinde olmadığı için formal eğitimden farklı bir öğrenme söz konusudur. İnformal eğitimde öğrenme iki yolla gerçekleşir. Bunlar; gözlem ve taklittir. Bireylerin yemek alışkanlığı, temizlik anlayışı, hayvan sevgisi gibi öğrenmeleri, aile içindeki diğer bireylerin tutum ve davranışlarının gözlenmesi ve taklit edilmesi yoluyla gerçekleşir.
İnformal Eğitimin Dezavantajı nedir?
Kapsayıcı eğitimin bir parçası olan informal eğitim sürecinde bireyler, istenmeyen ve zararlı alışkanlıklar da edinmektedir. Örnek olarak sigara içmek, alkol almak, kopya çekmek ve argo konuşmak verilebilir. Toplumlar büyüyüp geliştikçe informal eğitim süreci insanoğlunun gelişmesi için yeterli olamamış ve formal eğitim uygulanmaya başlanmıştır.
Gelişmiş toplumların parçası olan bireylerin ülkelerine sağladıkları katma değerin kalitesini yukarılara taşıyan tek unsur eğitimdir. Bu nedenle kapsayıcı eğitime önem veren ülkelerde, formal veya informal eğitim yaşamın her alanında kullanılmaktadır.
